Thư gửi Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên Giáp
Hoàng Xuân Hãn
Sau đây là bức thư cuối cùng của GS.Hoàng Xuân Hãn,
viết gửi chính quyền Việt Nam, qua Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên Giáp. Bức thư do
chính GS.Hoàng Xuân Hãn mang tay đến Tòa Đại Sứ Việt Nam tại Paris, nhờ chuyển.
Trên đường về nhà, Hoàng Xuân Hãn đã trượt chân ngã. Vào nhà thương ít hôm sau
mất. Những dòng in đậm đã bị cắt trong các sách báo in lại trong nước.
PARIS ngày mồng 2
tháng Giêng năm Bính Tý
Thân gửi anh VĂN
Thưa ANH Đối với
ANH đã nhậm trọng-trách trong nước, những kẻ đạt lời đến ANH, ắt dùng những tiếng
xưng-hô cực long- trọng. Vậy tôi xin Anh thứ lỗi đã giữ lời xưng kín-đáo thân-
mật trong buổi gian-nan để cùng nhau mừng năm mới và chúc Anh vẫn mạnh-khoẻ để
trường thọ và chỉ-giáo cho con em. Chúng ta là những kẻ tủi-nhục cho nước khi
trẻ, mà may-mắn hơn nhiều bạn, còn sống đến ngày nay, nhận thấy đất nước thống-nhất
độc-lập. Nhưng lại sợ rằng lớp trẻ, hiện nay là sinh-lực của nước, sẽ chóng
quên tủi nhục xưa và công lao những người như các Anh.
Tôi đã có lúc biện-luận về điều
khác biệt giữa sự thắng ngoại-xâm và sự giải-phóng đất nước. Nước ta chỉ có hai
cuộc giải-phóng mà thôi: thời 1416-1427 với Lê Lợi cùng Nguyễn Trãi, và thời
1945-1975 với Bác Hồ cùng các Anh. Tự nhiên cả hai mặt phải nhờ gắn-bó giữa
mưu-lược lãnh-đạo và kiên-cường nhân-dân. Khi ngoại-xâm thì nhân-dân ai cũng
căm-tức và lo-sợ cho tương-lai; còn trong cuộc giải-phóng thì địch đã ở chung với
nhân-dân lâu trong nước, rồi có thể dùng quyền-lợi để chia rẽ và giảm tinh-thần
nhân-dân . Vì vậy, cái cần-thiết nhất trong cuộc giải-phóng là cái ĐỨC của những
người lãnh-đạo, cái Đức để cho địch không tìm cách mua-chuộc mình và làm gương
cho nhân-dân giữ lòng yêu nước.
Chính ngày nay, đức-tính ấy rất cần
đối với những người cầm trọng-trách. Chắc rằng các Anh vẫn lưu-tâm về điểm ấy.
Nhưng nhân-dân chớ quên công-lao những kẻ kia. Điều thứ hai tôi sợ là sự tư-lợi
ngày nay làm giảm thế-khí của cán-bộ đối với người ngoài, họ mang tiền vào; có
kẻ tưởng người mình vẫn "sợ" họ như xưa, cho nên họ tìm cách lung-lạc.
Ví dụ tôi được nghe nói rằng có công-ti lớn ngoài đầu-tư đã không muốn, như ta
tưởng, phái sang nước ta làm đại-diện, những người gốc Việt mà họ có, vì nhiều
duyên-cố, nhất là họ sợ mất "oai" với người Việt.
Nước ta nghèo ; mới độc-lập và thống-nhất.
Vậy sự bảo-thủ đất-nước rất khó. Nước lại có nhiều dân-tộc thiểu-số, tuy tỉ-lệ
nhỏ, nhưng ở những vùng kinh-tế quan trọng ở mé Bắc và và mé Tây, và cả tại
trung-châu như Chàm và Khme khrom. Gương ngoại-bang xui-khiến hay giúp-rập
không thiếu: Tchechene, Đông-Âu, Tây-Á. Phi-Châu. Tôi nghĩ rằng phải tôn-trọng
và ứng-dụng văn-hoá điạ-phương và coi đó là văn-hoá Việt-nam, đồng-hoá chóng về
trình-độ kiến-thức và trà-trộn dân-tộc trong lúc tuyển-chọn cán-bộ. Nước Pháp
đã giải-quyết được vấn-đề Bretons, Auvergnats, Alsaciens, Basques v.v. mà vấn-đề
Irland ở Anh vẫn tồn-tại. Vấn-đề mặt bể và hải-phận thì nan-giải, nhưng phải đựa
vào chính-sách ngoại-giao đối với một tối-cuờng-quốc láng-giềng. Nhưng dẫu thế
nào thì một tiểu-hạm-đội rất cần, ít ra thì cũng phải giữ an-toàn khu du-lịch vịnh
Hạ-long. Đối với Lào thì chớ quên rằng cuối đời Thuộc Pháp, Lào chỉ gồm vùng
Nam-Chưởng và Vạn-tượng; sự an-toàn đất Việt về mặt Tây đã nhờ sự ấy. Đối với
Khmer thì chắc các Anh đã biết đó là lỗ hở của nước ta đối Tây-Phương. Phải làm
sao cho sự tuyên-truyền của họ rằng ta tiếp-tục chiếm lấn họ là mẹo chia rẽ để
lấn-áp đất chung.
Về mặt kinh-tế, sự mở cửa cho ngoại-quốc
đầu-tư là một sự dĩ-nhiên để dân mình có việc làm, học kĩ-thuật, học quản-lí,
kiến-thiết hạ-tầng cơ-sở, nâng dần đời sống, và nhờ đó báo-đáp ít nhiều
công-lao lãnh-đạo và nhân-dân. Nhưng các Anh cũng đồng-ý với tôi thà chịu thiệt-thòi
chút ít bây giờ, chứ không để nợ lớn lâu dài về sau cho con cháu, đến mức không
bao giờ trả hết lãi.
Cuối cùng, tôi muốn nói qua về vấn-đề bom hạt-nhân.
Pháp vừa tuyên-bố ngừng thử, Trung-quốc vẫn thí-nghiệm và làm. Nước ta không thể
có; nhưng phải nghĩ đến lúc bất ngờ có địch-thủ lấy nó để đe-doạ mình thì làm
sao? Đây không phải là một giả-thuyết suông. Trung-quốc hiện nay còn đe-doạ
Đài-loan nếu xứ nầy tưởng dựa vào Hoa-kì mà tỏ thái-độ li-khai. Nếu lục-địa lấy
bom hạt-nhân ra đe-doạ, Hoa-kì có can-thiệp vào nội-trị nước khác không? Ngoại-giao
ta ắt có lúc phải chọn một nước lớn có bom hạt-nhân mà Trung-quốc sợ, để trở-ngại
ý-đồ đe-doạ của địch.
Trên đây chỉ là mấy lời tầm-thường
tôi xin góp làm vui câu chuyện đầu năm với ANH. Xin Anh đừng cười là những lời
vô-trách-nhiệm. Nhân ngày tết, tôi xin chúc tết ANH và cả nước; và xin gửi bài
khai-bút năm nay để biểu-lộ lòng riêng. Rằng:
Tám chục may rồi sắp chín mươi
Sức chừng thêm đuối tính thêm luời
Sử nhà bạn cũ ôn không thẹn
Vận nước tình sâu mộng sẽ tươi
Văn ngữ thời xưa tìm kiếm gốc
Tinh hoa thuả mới gắng đua người
Tuổi cao nhưng chí còn trai trẻ
Mắt đọc tay biên miệng vẫn cười.
(Trên đây tôi dùng năm vần trong
bài " Cảm ơn mừng thọ tám mươi " làm đã 9 năm rồi:)
Tuổi-tác nay đà chẵn tám muơi
Đời ta ngắm lại lắm khóc cười
Thương tâm bốn bận binh đao thảm
Mộng mị nhiều phen hậu vận tươi
Bọt nước hư danh lòng chẳng bợn
Vốn nhà cố giữ chí không luời
Tri âm chẳng lọ so già trẻ
Xin dãi lòng son cảm tạ Người
Kính chúc ANH và gia-quyến trong
năm nầy mọi sự may-mắn tốt-lành.
HOÀNG-XUÂN-HÃN
Tài liệu tham khảo.Cũng là tinh huyết,cũng là nguyên khí.
Nguồn: Nguồn: http://vannghe.free.fr/Web-HXH/thu-pvd.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét
*Đăng nhận xét,các bạn có thể copy link hình và dán trực tiếp vào ô comment mà không cần dùng thẻ.
Chú ý:đường link hình ảnh phải đặt cuối cùng.
*Cảm ơn các bạn đã thăm và chia sẻ!