Chuyện Trang Tử
Chu Mộng Long. Phóng tác từ giai thoại Trang Tử.
Hôm nay Trang lại
ngủ vùi. Quá giờ Tỵ Trang vẫn còn ngủ. Có con bướm đậu lên mũi. Trang giật mình
nhìn theo con bướm chớp cánh bay đi. Trang cũng bật dậy chớp chớp hai tay làm
cánh bay theo con bướm. Bay đến bờ sông, Trang thẩn thờ nhìn con bướm chấp chới
rồi biến mất trong sương mù.
Người ta nói lúc đó Trang không biết
“ta là bướm hay bướm là ta?” Lại còn bịa chuyện trong mơ Trang gặp cao nhân chỉ
giáo, rằng con bướm đó có từ trong uyên nguyên của vũ trụ nay hóa thành Trang
thỉnh thoảng cứ vật vờ trong mơ.
Sự thực là lúc đó Trang nhìn bướm
mà nhớ vợ. Nếu lúc đó Trang nhảy ùm xuống sông mà biến mất thì may ra giai thoại
trên là đúng. Người ta thêu dệt câu chuyện nằm mơ hóa bướm từ Nam Hoa kinh của
Trang. Trong quyển sách người đời sau truyền đọc ấy, Trang nói thực ảo biến hóa
khôn lường.
Vợ Trang chết đã ba năm. Lúc đầu
Trang mừng, Trang vỗ bồn mà hát, nhưng bây giờ thì buồn thúi ruột. Từ khi vợ chết,
Trang sống một mình trong trang trại. Đứa tiểu đồng cũng bỏ đi. Trang ăn một
mình, ngủ một mình và ngẩn ngơ một mình. Bây giờ thì Trang hiểu cuộc sống thiếu
đàn bà như mùa xuân thiếu bướm. Trang khóc. Nước mắt Trang lã chã rơi xuống
sông và tan theo ánh nắng luênh loang trên mặt sông.
Lúc ấy có một sư cụ đi qua. Nhìn
nét mặt hoang hoải của Trang, sư cụ hỏi: “Vì sao con khóc?” Trang cố gạt nước mắt
và hỏi giật ngược một cách ngạo nghễ: “Ngươi giúp được gì ta mà hỏi?”. Sư cụ lần
tràng hạt và lẩm bẩm: “A Di Đà Phật. Ái, ố, sân, si… làm cho kiếp người đau khổ”.
Mắt Trang lờ đờ nhìn cái tràng hạt trên tay sư cụ và vẫn quen hỏi lại: “Ngươi
là Bụt hiện ra giúp người chăng?”. “Không, ta là người!”, sư cụ nắm tay Trang để
khẳng định ta là người thật việc thật.
Trang nghe bàn tay sư cụ ấm nóng,
nhưng cũng không tin đó là Bụt hay là sư. Trang lại hỏi: “Làm cách nào để thoát
khỏi ái, ố, sân, si…?” Sư cụ đáp gọn một từ “Niết Bàn”. Trang lù mù với hai chữ
Niết Bàn, dù Trang đã đọc không biết bao nhiêu kinh sách. Sư cụ giải thích nghiệp
của Trang rất nặng nên khó giải thoát, trừ phi Trang quy y may ra mới đến Niết
Bàn. Trang ngửa mặt lên trời cười nhạo rằng Trang cốt cách Tiên, từng hoan lạc
triệu năm ở Thiên đình, nay lỡ bước xuống trần gian làm người, làm người chán
thì quy Tiên, quy y cửa Phật thì được
gì? Sư cụ nói: “Nhưng con đã phạm tội sát hại thê nhi, phận con còn bị đày đọa
thêm triệu năm nữa!”. Trang nổi giận mắng thẳng vào mặt sư cụ: “Bịa đặt. Vợ đầu
ta chết vì bệnh. Vợ thứ hai của ta lẳng lơ nên chỉ bị ta đuổi đi. Còn Điền thị
phản trắc nên chết là phải!”
Nói đến đó thì Trang lại khóc. Điền
thị là con nhà quan to, nhan sắc khuynh thành, được gả cho Trang khi Trang chu
du sang Tề. Trang từ chối mọi vinh hoa mà mang nàng về Nam Hoa Sơn để vui thú
điền viên. Nói nàng chết là do Trang cũng phải mà không do Trang cũng phải. Ấy
là lần Trang ra sau núi thấy có người góa phụ ngồi bên cạnh nấm mồ mà quạt đến
toát mồ hôi như tắm. Trang hỏi góa phụ sao lại quạt mồ. Góa phụ nói trước khi
chồng mất, chồng có dặn dò, rằng chờ khi nào mồ khô, cỏ xanh thì hãy lấy chồng.
Nay mưa nhiều, cỏ úng không mọc được, biết bao giờ nàng lấy được chồng. Trang
chửi, mẹ cha bọn Khổng – Mạnh bày đạo tam tòng, và cầm quạt giúp góa phụ quạt mồ.
Trang lấy hết công lực quạt một loáng là mồ khô, xong lấy cỏ phủ lên xanh um.
Góa phụ cảm ơn rối rít và tặng luôn Trang cây quạt. Trang mang cây quạt về nhà.
Điền thị hỏi: “Quạt này ai cho?”. Trang kể chuyện góa phụ quạt mồ và hỏi Điền
thị, rằng nếu ta chết thì nàng làm sao? Điền thị nói ngay, rằng thiếp sẽ ở vậy
suốt đời hoặc xin chết theo chàng. Đêm hôm đó Trang chết thật. Đứa tiểu đồng
cho Trang vào cỗ quan rồi tỏ ra sợ hãi đến mức trùm chăn ngủ. Điền thị và anh
hàng xóm tình nguyện canh cỗ quan. Nửa đêm anh hàng xóm ôm lấy Điền thị, Điền
thị run bần bật và ngã hẳn vào lòng anh hàng xóm. Đúng lúc đó Trang bật nắp
quan ra và bắt quả tang. Anh hàng xóm chạy thoát. Còn Điền thị thì quá xấu hổ
chạy ra bờ sông và tuẫn tiết. Chuyện chỉ có vậy, lẽ nào Trang mắc tội giết người?
Trang hỏi sư cụ: “Ta nghe nói người
đời cúng Phật mâm cao cỗ đầy, từ tiền trăm triệu đến bạc tỉ, liệu đến Niết Bàn
được chăng?” Sự cụ cười: “Thật vô minh, vô minh! Phật không thưởng không phạt.
Đã là nghiệp thì phải gánh. Muốn thoát nghiệp thì khi sống phải quy y tam bảo
chứ không tiền bạc nào mua được”. Nói đoạn sư cụ tặng cho Trang bộ kinh Phật,
chuỗi tràng hạt và căn dặn Trang về Phật pháp. Nói xong, sư cụ cứ thênh thênh
bước trên mặt sông mà sang bờ bên kia.
Trang nằm dài đọc kinh Phật ba ngày
ba đêm vẫn không hiểu gì, vì trong đó chẳng có gì giống như lâu nay Trang nghĩ.
Đọc thêm ba năm nữa thì lờ mờ nhận ra thứ “sắc sắc không không” trong đó có điều
giống như Trang nghĩ. Nhưng Niết Bàn thì vô vọng. Đọc một hồi ra cả một thế giới
Kim Cang, Mã Não, Trân Châu, Lưu Ly,… Thì ra đó là thế giới thoát dục, kiên cố
đến bất luân hồi. Hóa ra bọn thầy chùa ăn tiền cúng rồi bịa Ma ra Phật. Thảo
nào có bao nhiêu vua quan đi lễ chùa cúng kính linh đình tưởng sẽ thoát tội, kết
cục bọn ma quái vẫn không tha, cứ lần lượt bẻ cổ từng đứa đến bất đắc kì tử.
Nhiều vua quan hoặc đi tù hoặc chết mặt
mày xám xịt như thể bị ngộ độc thực phẩm hay bị nhiễm phóng xạ vậy.
Dẫu đọc kinh Phật đến trăm lần
nhưng kết cục Trang vẫn quyết không quy y Phật pháp. Trang hiểu có thành Kim
Cang, Mã Não, Trân Châu… cũng không thoát khỏi tay bọn phàm phu tục tử. Có ngày
chúng mang ra mua bán ở chợ giời.
Nghĩ đến đó Trang lại ra bờ sông ngồi
khóc vợ. Ngọn Nam Hoa Sơn lừng lững in bóng xuống dòng sông với những nét nhòe
làm cho mặt sông tràn trề như ưỡn tấm ngực non trần hứng lấy bóng người đàn ông
lực lưỡng. Trang như sống lại cái ngày ái ân cùng Điền thị suốt ba canh giờ
trong ngày đầu đưa nàng về Nam Hoa trang. Đang mơ màng theo cánh bướm chập chờn
bay trên mặt sông, thì một ông già khác xuất hiện ngay bên cạnh Trang. Ông già
này không hỏi như sư cụ hỏi theo cách của Bụt “Vì sao con khóc?” mà hỏi theo
cách nhà quan: “Khóc lóc là trò nữ nhi thường tình!”. Trang nhận ra ngay đó là
cụ Khổng. Trang nói: “Ta cười chán rồi khóc, khóc chán rồi cười. Thế gian có
khóc có cười, sao lại phân biệt nữ nhi với giới mày râu?” Khổng trêu: “Ta e rằng
ngươi không còn đủ sức mà cười nữa!”. Trang vốn ghét Khổng, kẻ mà mẹ mình cũng
xem thường thì không đáng trò chuyện, nhưng đã gặp thì hỏi luôn: “Ta nghe trò của
ông từng hỏi: Chết rồi có còn không? Ta muốn nghe ông trả lời lần nữa”. Khổng
phất tay áo tỏ ra lịch lãm, nho nhã mà nói: “Ta nói chết rồi mà còn thì ngươi
coi cái chết như không, không chừng ngươi sẽ nhảy xuống sông mà chết. Còn nói
chết rồi là hết thì ngươi chẳng thèm cúng tế tổ tiên, cha mẹ của mình và trở
thành đại bất hiếu”. Nghe đến câu trả lời đã nhàm tai ấy thì Trang đứng phắt dậy
chỉ tay thẳng vào mặt Khổng: “Đồ tham ăn! Cách trả lời nước đôi của ông chỉ có
thể là kẻ tham sống sợ chết, thậm chí đến chết mà vẫn còn tham ăn. Được rồi,
hai ngàn năm sau người ta vẫn sẽ tin ông còn sống, người ta lập nhiều lăng miếu
cho ông và người ta vẫn cúng ông nhiều thứ cao lương mỹ vị. Nhưng khi ấy, ông sẽ
ăn toàn những thứ độc hại mà người sống không dám ăn. Hiểu chưa!”
Nói đoạn, Trang nhìn lên Nam Hoa
Sơn mà nghêu ngao hát, tiếng hát dội vào vách núi rồi vang ra làm lao xao cả mặt
nước:
Đời phù du hề thân ta phù du
Cung Tiên nào ai biết Niết Bàn nào ai hay?
Tiền bạc phù vinh hề công danh cũng phù vinh
Vua cũng chết mà chó cũng chết
Chết là hết nếu còn ai tham sống?
Thân xác hề linh hồn hề thành chợ bán buôn
Trần gian mặc cả cõi thần tiên
Cung điện thành gò hề lăng tẩm cũng bị quật
Chỉ có nước sông hề cuốn trôi cả lụy phiền…
Hát đến đấy, Trang nhảy ùm xuống
sông và biến mất. Khổng trố mắt nhìn dòng sông duềnh lên dưới ngọn Nam Hoa Sơn.
Có đôi cánh bướm chập chờn rồi biến vào trong hang núi. Bất giác Khổng rùng
mình và ộc ra một bãi máu tươi rồi đổ vật xuống nền cỏ dại…
Trung
thu 2018
Chu Mộng
Long
Chiều thăm Đức Quỳnh đọc giai thoại về Trang Tử rất hay, chúc vv bạn nhé !
Trả lờiXóaCảm ơn Liêu Đình Tự đã ghé thăm !
XóaKính Anh sức khỏe !