NGƯỜI VIỆT YẾU KÉM THEO CÁCH NHÌN CHI TIẾT

 NGƯỜI VIỆT YẾU KÉM THEO CÁCH NHÌN CHI TIẾT
(Trả lời câu hỏi của bạn Lâm Thu Hiền liên quan đến Tâm thức của giới trí thức)

Paul Nguyễn Hoàng Đức

Một chiếc ô tô có khoảng bốn nghìn linh kiện. Có nghĩa là là để kiện toàn cho nó vận động được người ta phải sản xuất và láp ráp 4000 linh kiện. Một con người cũng được suy luận tương tự, nếu chúng ta muốn vận trình thì dứt khoát không thể không “lắp ráp” chu toàn các linh kiện. Tất nhiên những gì thuộc linh kiện thì thiên nhiên cũng như tinh trùng của bố, trứng của mẹ đã lắp đặt xong. Cái còn lại chúng ta bàn về sự lắp ráp của tinh thần giáo dục như các cụ dạy không cãi được “không thầy đố mầy làm nên”.

Người Việt cũng đã chê người Việt nhiều rồi, thậm chí gần đây còn rộ lên những thông tinh mạnh mẽ về việc ăn cắp, ăn gian của người Việt đang ở mức không chịu thua nước nào trên hành tinh cả… Vậy hôm nay với cách nhìn của mình, tôi xin được chỉ ra cái yếu cụ thể giống như “chi tiết máy” của người Việt.

Trước hết chúng ta nên hiểu “Tâm thức” là gì? Bởi vì người Việt hay dùng chữ đề trí trá vấn đề. Nào những chữ “bình tâm”, sẽ khác “bình tĩnh”, rồi khác “bình an”… thật ra đây chỉ là cách xí xộ ăn gian, vì với các hội thảo ở phương Tây, nếu anh không chua được chữ Latin vào bên cạnh, thì coi như bỏ qua (tất cả những chữ kia qui ra tiếng Tây chỉ là Calme mà thôi). Tâm thức là tất cả những gì thuộc tinh thần – cái không phải là vật chất.

Giảng viên Hoàng Ngọc Hiến đã từng nói một câu chua xót thế này “Cứ dắt một con bò qua biên giới Nga, khi về nó làm tiến sĩ”. Hay vô số tiến sĩ giáo sư ở nước ta chưa làm được cái đinh ốc. Nếu dốt chưa làm được đã đành, mà giả vờ dốt để không làm được, thì còn khốn khổ hơn?!

Tại sao các trí thức Việt lại vô vị đến vậy?

1-Vì họ học gạo. Học chỉ để kiếm ăn, kiếm ghế, kiếm tí danh khoe mẽ với đời. Cái học của họ không phải để nâng cao tri thức hay phẩm chất của tinh thần. Vì thế học xong là họ thỏa mãn như một “giá áo túi cơm cao cấp”, “ăn cơm chúa múa tối ngày”. 

2-Dù họ học cao bao nhiêu mà vẫn giữ nguyên bản năng cóc cáy. Ngay cả các giáo sư mà cũng luôn lảng tránh vấn đề, giá trị, hay thước đo phổ quát. Tôi sang Indonesia thấy một việc cụ thể: với toàn dân họ cho dù quê mùa thâm sơn cùng cốc, thì cái phổ quát là hiển nhiên không cần tranh cãi. Tại sao? Nước họ luôn nói ba thứ tiếng: Thổ ngữ, tiếng Mã Lai, và tiếng Anh. Đất nước 3 múi giờ, muốn gặp nhau họ luôn phải hẹn giờ GMT. Và những người đánh trống quần ống thụng chân đi dép nhựa, đẳng cấp rất thấp kém, nhưng bất kỳ lần nào gõ trống đón khách họ đều chơi đến khi lên đồng tập thể. Tại sao họ có thể lên đồng tập thể ngay cả chỉ chơi một điệu trống chào khách? Có mỗi một cách trả lời, vì họ dám sống chân thật, hồn nhiên hết mình. Còn dân Việt ta lúc nào cũng khôn ranh, và họ làm bất cứ việc gì đều trông giống mấy anh cán bộ mặt đầy chiến thuật?!

3- Tôi có gặp vài giáo sư đã Tây học nhiều năm về, họ hồn nhiên bảo “Đạo đức chỉ là thứ nghĩ ra để cho kẻ thấp kém noi theo”. Nghe xong tôi thất vọng vì họ. Và họ hiển nhiên coi suy nghĩ vụ lợi của họ là tân thời lắm. Có giáo sư bảo, “tôi dạy bọn học trò rằng, trước khi học phải lo ăn đã, nên chúng rất thích”. Lo ăn trước chẳng phải việc của chuồng lợn chuồng bò ư? Người Do Thái có 13 triệu dân, vậy mà họ chiếm tới 40% giải Nobel thế giới, chiếm hơn 60% tài sản toàn thế giới. Tại sao? Vì họ dạy, làm giàu là thấp kém, chỉ có học mới trở thành con người nói tiếng của thánh thần?!

4- Khoa học tự nhiên thì tôi không nói, nhưng khoa học xã hội thì anh dứt khoát phải biết tôn giáo. Tôn giáo là mẹ đẻ của thần học. Thần học là mẹ đẻ của triết học. Anh không có tôn giáo, không có thần học, không có triết học, không có cả âm nhạc, thậm chí không có cả kiến thức hội họa, thì anh sáng tác bằng gì? Tôn giáo là thực hành đức tin, đâu có phải anh đọc vài cuốn sách là hiểu tôn giáo giống như đọc sách nhạc ôm cây đàn trong mấy ngày làm sao chơi? Khi ngồi cạnh nhiều trí thức Việt, tôi thấy tầm của họ lọt thỏm quá, đường đi của họ là thi đại học, đi Tây du học, nhưng rồi ngoài chuyên môn riêng rẽ của họ ra, họ chẳng biết nói gì. Trước mắt tôi, họ hoàn toàn là thứ nhà nghèo gần như tuyệt đối. Biết nói gì với họ đây?! Nhưng trái lại lúc nào họ cũng vừa kiêu căng vừa giả vờ khiêm tốn khoe mẽ cái trình độ “không có gì” của mình. Triết gia Aristote định nghĩa rằng: dù anh có kiến thức chuyên môn giỏi đến đâu, đó cũng chỉ là con người của phương tiện!

5- Vì không có ngôn ngữ chung (chỉ có chuyên môn hẹp trong đầu), họ chỉ có ỏn ẻn đọc vài mẩu thơ, nhưng thâm tâm tự đánh giá không ai bằng mình. Nhưng thơ mình hay mà không dám tự tin ứng cử thì biết khoe cái gì?

6- Một người tốt thì ít nhất phải là công dân tốt, nghĩa là phải có thái độ chính trị nhất định, nhưng vô số kẻ mũ ni che tai, đã thế thì im đi, nhưng cứ lo đi biện hộ rằng: tôi phấn đấu vì nghệ thuật vị nghệ thuật, chứ không phải nghệ thuật vị nhân sinh?!

7- Có luôn cả mấy chỉ kia cũng không coi ai ra gì vì cho rằng mọi người không giống cách hình dung đặc thù của chị ta.

Chắc chắn thế này, nếu không có cách nghĩ phổ quát hay của chung mỗi người đều coi mình là nhất thế giới. Tại sao? Chỉ cần thi ai nhổ bọt xa nhất, kẻ nhổ gần sẽ bảo “nước bọt của tôi bay duyên dáng hơn anh, vì nó lượn giống cầu vồng”.

Giáo dục nghĩa là thực hành lý trí! Đấy là định nghĩa phổ quát của thế giới. Nếu thực hành cảm xúc thì nên ở nhà bú tí mẹ. Giới trí thức của chúng ta thực hành đọc rất nhiều chữ nhưng đó chỉ là giở ngăn kéo mốc của người xưa, lý trí không rèn luyện, lại ê a cảm xúc bìu díu cấu kết, nên mãi mãi chẳng lớn được. Không có lý trí làm sao tiến bộ?! Đã thế bao nhiêu trí khôn chỉ để nấp tránh đòn, xếp hàng cửa trên chen ngang lấy dường sữa, và biện hộ cho mình tài và đúng, tài và đúng đến mức chẳng dám nói ra, nhưng vẫn ngậm đầy bột nở trong cổ họng rằng, chính ta mới là người giỏi nhất.

Tất nhiên giỏi lẩn trốn kiếm ăn đó là cái giỏi của nô tài?!

Và giỏi theo thước đo bụng của mình thì dứt khoát rồi, anh hay chị đúng là số zách thế giới vì không thể tìm thấy ai giống hệt anh chị. Và nếu có tìm thấy một người giống thế, anh chị sẽ phất tay bảo “họ làm sao mà như tôi được?!”

- Căn cứ vào đâu?

- Căn cứ vào thước đo cảm xúc của tôi!

- Nó cất ở đâu?

- Ở mẹ tôi!

- Mẹ chị đâu?

- Mẹ tôi chết rồi!

- Vậy thì làm sao chị có thước đo?

- Vì tôi nhớ!

- Chị có thể ghi ra giấy được không?

- Không, để các người ăn cắp bản quyền của tôi à… Tôi phải giữ bí truyền cho chính bản thân tôi!

Đại khái vậy, đó cũng là lý do hầu hết các trí thức Việt không có hành động tâm thức nào đáng kể. Tâm thức của họ chỉ giành để khoe mẽ, biện hộ cho cái tài vừa vừa, nhưng ham chơi và đòi vinh thân phì gia vô độ!

Đấy có phải “chi tiết máy” khiếm khuyết của phần đông trí thức chúng ta?

Paul Đức 01/10/2015

Nguồn: Từ Fb của nhà văn Paul Nguyễn Hoàng Đức