TỰ THUẬT -Thơ Lê Quang Chiểu và Thơ Cẩn Họa

TỰ THUẬT

(Thể liên hoàn cú)

 

Cùng thế chi hơn bẳng có tiền (*)

Có tiền sung sướng cũng như tiên

Như tiên bởi đặng mình làm chủ

Làm chủ cho nên mới có quyền

Có quyền muốn thế thì nên thế

Nên thế cầu duyên ắt thắm duyên

Thắm duyên bởi đặng quyền cùng thế

Cùng thế chi hơn bẳng có tiền. (*)

LÊ QUANG CHIỂU

(*) Chú thích: bẳng (phương ngôn Nam bộ): rất đúng

Cai tổng Lê Quang Chiểu (Phong Điền, Cần Thơ) xưa  là học trò của cụ Cử Nhân Phan Văn Trị (làng Hạnh Thông, quận Gò Vấp, tỉnh Gia Định). Cử Trị, tác giả bài Tôn Phu Nhân Quy Thục lại là khắc tinh của Tôn Thọ Tường, tác giả bài 10 bài Tự Thuật.

Ông Lê Quang Chiểu (1852-1925) sanh ở Cái Răng, Cần Thơ (nay là quận Châu Thành, Cần Thơ) là học trò của ông Phan Văn Trị.  Ông cũng sống ở Phong Điền như ông Phan Văn Trị và có một thời gian ngắn ông làm Cai Tổng Phong Điền nên còn được gọi là Cai Tổng Chiểu (hay Tổng Chiểu).  Ông thường bị lộn với ông Nguyễn Đình Chiểu. 

Là con nhà giàu ông không chịu làm quan lâu chỉ ở nhà làm thơ.  Tập thơ “Quốc Âm thi hợp vịnh” của ông là tập thơ viết bằng chữ Quốc Ngữ đầu tiên của Việt Nam.  Ông có một người cháu ruột (kêu bằng chú) là Bác sĩ Nhãn Khoa Lê Văn Hoạch, cũng người Cần Thơ, từng 2 lần làm Thủ Tướng Nam Kỳ Quốc.

 

Hầu hết các bài thơ của những thi sĩ nổi danh ở Nam Kỳ vào cuối thế kỷ 19 (Huỳnh Mẫn Đạt, Bùi Hữu Nghĩa, Nguyễn Đình Chiểu, Tôn Thọ Tường, Phan Văn Trị…) được ông Lê Quang Chiểu gom lại thành 1 quyển sách tựa đề “Quốc Âm thi hợp tuyển” viết toàn bằng chữ Quốc Ngữ xuất bản ở Sài Gòn vào năm 1903.  Trong quyển sách nầy, ông Lê Quang Chiểu cũng có đăng thơ của mình cũng như những bài thơ họa của ông (kể cả những bài thơ ông họa lại những bài Xướng Họa của 2 ông Tôn Thọ Tường và Phan Văn Trị).

Chú thích:

Phong Điền ở Cần Thơ có tên như vậy là vì những người ở đầu tiên là những di dân đến từ làng Phong Điền (ở Huế) nơi họ dùng lại tên này để nhớ quê hương của mình.

 

Thơ Họa:

 

TỰ GIÁC

(Họa nghịch vận)

 

Lập nghiệp tu thân kiếm đủ tiền

Tiền tài khởi sắc thắm lương duyên

Duyên tình thân thuộc tròn nhân nghĩa

Nghĩa vụ thành công đạt chủ quyền

Quyền thế hanh thông đời hạnh phúc

Phúc phần thọ hưởng thú thần tiên

Tiên sinh giác ngộ theo lời Phật

Phật dạy: từ bi phải xuất tiền!

PHAN THƯỢNG HẢI

            8/21/22

 

BỐ THÍ

(Họa ngược vận)

 

Vất vả lao tâm để kiếm tiền

Tiền thêm sự nghiệp mới nên duyên

Duyên may chọn đúng: dung-ngôn-hạnh

Hạnh phúc nhân lên phước-lộc-quyền

Quyền trấn danh vang đời nể phục

Phục hưng tiếng tốt giống rồng tiên

Tiên thanh đạo cốt lòng nhân đức

Đức rộng Từ cao bố thí tiền

KIỀU MỘNG HÀ

        8/22/22

 

HẾT TIỀN HẾT TÌNH

 

Ở đời hiếm thấy kẻ chê tiền,

Tiền bạc đưa người đến động tiên.

Tiên cảnh Bồng Lai trên cõi thế,

Thế gian Địa Ngục dưới cường quyền!

Quyền cao ngất ngưởng... ngồi bàn độc,

Độc lập tiêu ma....nặng nghiệp duyên!

Duyên nợ ba sinh mong trả hết,

Hết tình, hết nghĩa... hết luôn tiền!

HỒ CÔNG TÂM

August 22nd 2022

 

TỰ THUẬT

 

Và nước nhà tan bởi hám tiền

Hám tiền mắt nhắm ủ mơ tiên

Mơ tiên rượu thịt nằm ôm mộng

Ôm mộng công danh để nắm quyền

Nắm quyền lấy nước rồi buôn nước

Buôn nước mua duyên lại bán duyên

Bán duyên thao túng quyền và nước

Và nước nhà tan bởi hám tiền.

Lý Đức Quỳnh

   22/8/2022

TIỀN LÀ TRÊN HẾT

 

Nhân gian đạo đức kém thua tiền,

Tiền đổi thay đời sống kiếp tiên.

Tiên xuống tay không sao đắc chủ,

Chủ vào kho trống khó mong quyền.

Quyền cao cơm thiếu ai ham chức,

Chức trọng đói nhăn khó kiếm duyên.

Duyên trắng đôi tay ngồi cạp bắp,

Bắp khô quăng bỏ vẫn cần tiền.

HỒ NGUYỄN

  (09-9-2022)