CHÂN KINH -Thơ Kiều Mộng Hà và Thơ Họa

CHÂN KINH

 

Giải Không đệ nhất Tu Bồ Đề (*)

Hỏi Đức Như Lai cách thoát mê

Phật thuyết câu: ƯNG VÔ SỞ TRỤ

Mở ra: NHI SINH KỲ TÂM về

Trúc Lâm Hoàng Đế rời cung điện

Lục Tổ Huệ Năng vạn dặm khê

Gươm báu Kim Cương phăng tận gốc

Bao nhiêu phiền não chẳng còn phê

Kiều Mộng Hà

March.06.2025

(*) Ngài Tu Bồ Đề - một trong 10 đại đệ tử của Đức Phật- Ngài chuyên về TÁNH KHÔNG, nên đương thời gọi ngài là “ Đệ nhất giải không “

 

Thơ Họa:

 

TRỢ DUYÊN

 

Luận sư khai triển lý tiền đề

Soi tỏ giúp đời sớm giải mê

Ảo ảnh thấy ra niềm vọng tưởng

Chân tâm trực ngộ lối đi về

Sóng cuồng xô đắm lòng tang hải

Trăng sáng chiếu ngời đáy thủy khê

Rõ biết như như dòng nước chảy

Ngọt ngào trong vị đắng cà phê

Lý Đức Quỳnh

    8/3/2025

 

HỌC PHẬT

 

Phật pháp vào sâu các tựa đề

Mong cầu tĩnh tại hết lầm mê

Đường đời tránh nẻo say sưa cuốn

Lối đạo tìm nơi tỉnh thức về

Thực tập thiền môn qua lắm ải

Tu hành giác ngộ trải nhiều khê

Thân tâm gạn lọc lìa buông bỏ

Trí tuệ cao vời diệt đắm phê

   Minh Thúy Thành Nội

Tháng 3/8/2025

 

HƯỚNG THIỆN

 

Tu là tâm nguyện, chẳng tiền đề

Sửa tánh, hành thiền thoát đắm mê

Buông xả sân si, lòng nhẹ nhõm

Xa rời tham hận, dạ an phê

Ngoài tai, bỏ mặc lời châm biếm

Trong trí, không ham giọng vỗ về

Khắc cốt trọn đời luôn hướng thiện

Tinh thần thoải mái tránh nhiêu khê.

   Sông Thu

( 08/03/2025 )

 

ĐƯỜNG TU CHƠN

 

Phủi sạch phiền lo tịnh gốc đề,

Không màn thế sự thoát tham mê.

Bao nhiêu oán trách an nhàn bước,

Bác ái thiền tâm hạnh rước về.

Chức tước quyền uy tay sạch phủi,

An nhiên tự toại đỉnh sơn khê.

Độ trì nhân tánh quy thiền gốc,

Phật pháp lo tròn vọng hết phê.

                       *

Chân kinh theo sát Phật gần kề!

HỒ NGUYỄN

  (08-3-2025)

 

BUÔNG BỎ.

 

Rời chốn cung son toạ gốc Đề

Giang san,danh vọng chẳng ham mê

Giai không thanh thản đời tu ngộ

Tứ hải thênh thang cõi giác về

Phật pháp cao vời,tiêu ái ố

Tâm thiền tĩnh lặng,tịnh an phê

Tuệ minh,chánh đạo trong tầm với

Buông bỏ tính tà thoát cảnh khê.

      LAN.

(08/03/2025).

 

KINH

 

Học sử văn chương sách luận đề

“Sắc, không, vạn biến thoát đam mê

“Ưng Vô Sở Trụ” ai không thấu

“Sinh Ký Nhi Tâm” kẻ trở về

Tứ khổ, tam tai nghe hoạn nạn

Chân Kinh, Bồ Tát thấy nhiêu khê

Kim cương châu báu khôn phiền não

Vàng bạc nhà xe khó tự phê…(?)

MAI XUÂN THANH

 Silicone Valley, March 08, 2025

 

CHÂN KINH

 

Giáo hóa Bồ đề độ chánh đề

Chân kinh giác ngộ diệt si mê

Minh tâm đoạn hoặc, tâm an tịnh

Không tánh từ bi, tánh hiện về

Ứng dụng kiến hành hòa thế tục

Bất cần khất thực ẩn sơn khê

Lăng già Bát nhã Thiền tông đạo

Phiền não tiêu trừ thật ép phê.

(Phan Thượng Hải)

3/8/25

(*) Chú thích:

Bồ đề = Bodhi (Phạn ngữ, Sanskrit) = Giác ngộ = Enlightenment, Awakening.

Thiền Tông của Phật Giáo Đại Thừa dựa trên kinh Lăng Già và Bộ kinh Bát Nhã (nhất là Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm kinh và Bát Nhã Kim Cương kinh).  

Ép phê = Effet (Pháp ngữ) = Effect (Anh ngữ) = Hiệu quả.

TB. Bài viết về Tôn giả Tu Bồ Đề: 

TÔN GIẢ TU BỒ ĐỀ

(Bs Phan Thượng Hải)

 

a) 10 Đại Đệ Tử của Phật Thích Ca

Phật Thích Ca có 10 Đệ tử chánh (Thập Đại Đệ Tử).

Danh sách theo Bắc Phương Phật Giáo (gồm có đa số là Đại Thừa và thiểu số là Tiểu Thừa) được phổ thông nhất:

         Xá Lợi Phất hay Xá Lị Phất = Sàriputra (Sanskrit) = Sàriputta (Pàli)

         Mục Kiền Liên hay Mục Kiện Liên = Maudgalyàna (S.) = Moggallàna (P.)

         Ma Ha Ca Diếp hay Đại Ca Diếp = Mahà-kàsyapa (S.) = Mahà-kassapa (P.)

         A Nan Đà = Ànanda (S.) = Ànanda (P.)

         Ưu Bà Li = Upàli (S.) = Upàli (P.)

         A Na Luật hay A Nậu Lâu Đà = Aniruddha (S.) = Anuruddha (P.)

         La Hầu La hay Ra Hầu La = Ràhula (S.) = Ràhula (P.)

         Phú Lâu Na = Pùrna (S.) = Punna hay Punna-mantaniputta (P.)

         Tu Bồ Đề = Subhùti (S.) = Subhùti (P.)

         Ca Chiên Chiên = Katyàyana (S.) = Kàtyàyana (P.)

Danh sách theo Nam Phương Phật Giáo (chỉ có Tiểu Thừa) thì không có A Nan Đà, Phú Lâu Na và Tu Bổ Đề.  Thay vào đó là:

         Thuần Đà = Cunda (Pali)

         Kiếp Tân Na = Kappina (P.)

         Câu Hi La = Kotthika (P.)

Thập Đại Đệ Tử là 10 vị La Hán lãnh đạo tối cao của Phật Giáo Nguyên Thủy (Tiểu Thừa), chỉ dưới Phật Thích Ca (Phật Cồ Đàm).  Do đó Tác giả dùng tên tiếng Pàli của Thập Đại Đệ Tử cho thích hợp với Theravada Buddhism của Phật Giáo Nguyên Thủy và Nam Phương Phật Giáo.

b) Subhùti (Tu Bồ Đề)

*

Subhùti dịch âm là Tu Bồ Đề và dịch nghĩa là Thiện Hiện hay Thiện Kiến hay Thiện Cát.  Vì cha của ngài phải cầu nguyện mãi mới có 1 người con (là Subhùti) nên ông đặt tên như vậy.

Cha của Subhùti là Sumana (Cưu Lưu), em trai của Sudatta.  Sudatta là người thương gia giàu có đã hiến dâng Tịnh xá Jetavana (Kỳ Viên) cho Phật Thích Ca và Tăng Già.

Subhùti có tánh hay nổi giận với người hay vật khác ở chung quanh mình.  Một hôm vì giận mà đuổi theo 1 con chim ngài lạc vào rừng núi và gặp 1 ông lão.  Sau khi hỏi và biết lý do, ông lão nầy khuyên Subhùti nên tìm đến và học đạo với Phật Thích Ca.  Sau khi đến gặp và lắng nghe lời dạy của Phật Thích Ca, ngài trở thành đệ tử của Đức Phật. Từ đó Subhùti đổi tánh, thành giác ngộ Tánh Không Vô Ngã.

*

Subhùti nổi tiếng là bậc "Giải Không Đệ Nhất".  Giải Không là hiểu rõ cái giáo lý Không (của Đại Thừa).

Kinh Tăng Nhất A Hàm của Phật Giáo Nguyên Thủy (chương 13) có chép lời của Subhùti:

         Pháp pháp tự sinh, pháp pháp tự diệt, pháp pháp tương động, pháp pháp tự tức...  Pháp pháp tương loạn, pháp pháp tự tức, pháp năng sinh pháp...  Như thị nhất thiết sở hữu, giai qui ư không: vô ngã, vô nhân, vô mệnh, vô sĩ, vô phu, vô hình, vô tượng, vô nam, vô nữ...

         (Các pháp tự sinh, các pháp tự diệt, các pháp làm động lẫn nhau, các pháp tự nghỉ...  Các pháp làm loạn lẫn nhau, các pháp tự nghỉ, pháp sinh ra pháp...  Như thế là hết thảy cái có đều về cả cái không: không có ta, không có người, không có mệnh, không có người hơn, không có người kém, không có hình, không có tượng, không có trai, không có gái...)

Sách Tây Vực Ký của sư Huyền Trang thuộc Phật Giáo Đại Thừa (chương thứ 4) có chép lời Subhùti:

         Thường nghe chư Phật nói mà biết "Chư Pháp Giai Không" (cái Không của các Pháp), ví dụ như cái Tánh của chư Pháp là Không.  Thế là lấy Tuệ nhân mà xem Pháp Không vậy.

*

Theo Kinh Tạng của Phật Giáo Nguyên Thủy (Tiểu Thừa), Subhùti thường khất thực ở chỗ người giàu có.  Những Tỳ kheo khác chỉ trích ngài:

         - Ông xin được nhiều thực phẩm từ nhà giàu, được bổ dưỡng nên mập!

Subhùti trả lời:

         - Tôi là người xuất gia xin đừng nói như vậy.  Tôi không có khất thực từ những người nghèo vì tôi không muốn thêm gánh nặng cho họ.  Trong khi người giàu có đã dư ăn nên tôi mới khất thực từ họ.

Trong khi đó Maha-kassapa (Ma Ha Ca Diếp), 1 Đại đệ tử khác, chỉ đi khất thực từ người nghèo.  Subhùti mới hỏi thì Maha-kassapa trả lời:

         - Tôn giả Subhùti, chúng ta nhận cúng dường từ ngoài xã hội để cho Chúng sanh có dịp làm tăng thêm đạo đức và công quả của họ.  Tôi khất thực từ người nghèo để họ có thể không bị nghèo khổ trong tương lai.  Người giàu đã giàu, tại sao tôi lại làm cho họ đầy đủ thêm nữa?

Khi Phật Thích Ca nghe như trên thì ngài rầy mỗi bên vì sự thiên vị.  Và từ đó các Tỳ kheo đều không phân biệt giàu nghèo trong khi khất thực.

Bs PHAN THƯỢNG HẢI biên soạn 

Đây là trích đoạn của bài “Thập Đại Đệ Tử của Phật Thích Ca” (Bs Phan Thượng Hải) đăng trong phanthuonghai.com