TRÒ CHƠI XƯỚNG HỌA -Thơ Nhất Hùng và Thơ Họa + VÀI CẢM NGHĨ VỀ THƠ XƯỚNG HỌA- Lý Đức Quỳnh

TRÒ CHƠI XƯỚNG HỌA

 

xướng họa trò chơi của khách thơ

văn chương tính toán tựa đi cờ

nương vần ngẫm chữ liền phun ngọc

dựa ý suy câu vội nhả tơ

gặp tử vận đôi khi ngắc ngoải

đụng nan đối lắm lúc bơ phờ

có phen ngỡ bí toan buông bút

thánh nhập lại thông cũng chẳng ngờ

nhất hùng

Thơ Họa:

 

CUỘC THƠ, CUỘC CỜ

 

Vui cùng xướng họa, cuộc chơi thơ

Chữ giống kỳ nhân giải thế cờ

Niêm, đối vững vàng xe bố trận

Trắc, bằng êm ái pháo giăng tơ

Đề khai mở nước, lòng yên ổn

Kết nhập vào cung, trí mệt phờ

Tướng chiếu lùng bùng như tử vận

Đôi khi gỡ bí, thật không ngờ

Lý Đức Quỳnh

  17/10/2024

***

Vài Cảm Nghĩ về Thơ Xướng Họa

Khi nói đến thơ Xướng - Họa, mọi người liền nghĩ đến thể thơ Thất Ngôn Bát Cú Đường luật, mặc dù ngày nay đã mở rộng đến một vài thể thơ khác.

Thơ X-H (Xướng – Họa) hiện hữu như một phương tiện, để thỏa mãn nhiều mục đích mà người làm thơ muốn đạt đến. Đọc văn học sử, tiền nhân cũng đã đưa thơ X–H vào những trận “bút chiến”. Ngày nay, thơ X-H như một điều kiện để những người yêu thơ Đường và thích làm thơ Đường luật đến gần nhau hơn. Điều chính yếu vẫn là vui, cũng có thể được kèm theo vài dự tính. Ngoài ra, nhập cuộc xướng họa giúp cho thơ được tương tác. Không những tâm tư tình cảm được lan tỏa, mà những điều quan tâm đến cuộc sống, đến quê hương đất nước, đến những vấn đề của thế giới cũng dễ dàng được chia sẻ.

Thơ Đường luật là thể luật về mặt hình thức, cấu trúc của một thể loại thơ. Nó bao hàm luật bắng trắc, niêm, đối và bố cục chặt chẽ: đề, thực, luận, kết. Tự thân thơ Đường Luật đã khó cho người viết vì những điều luật ràng buộc. Nhưng khi vào xướng họa, là hòa nhập một cuộc chơi, mà cuộc chơi nào cũng có những quy tắc riêng, điều tiết để cùng đạt mục đích chung.

Những quy định khi thực hiện một bài họa gây ra một vài khó khăn cho người viết. Nhưng chính những khó khăn phải vượt qua lại giúp cho người viết cảm thấy vui hơn khi bài họa đã hoàn mãn.

Thơ họa, nó giống như một bài thơ “hạn vận”, nhưng lại khó hơn, bị chi phối bởi quy định “không lặp lại từ áp vận của bài xướng”. Nó giống như một cách thế giúp cho người họa thơ rèn luyện kỹ năng tìm kiếm những từ phù hợp, cùng với lối diễn đạt linh hoạt, sinh động.

Cuộc chơi thơ X-H, cũng thật dày công và khổ trí. Phải vượt qua cuộc chơi xếp chữ, thổi hồn vào con chữ, giúp cho những cái xác chữ sống dậy hóa thành một bài thơ.

Người là hoa của đất, thơ là hoa của người, hoa nào cũng có hương sắc, mỗi loài hoa một mùi hương.

Tất nhiên, mọi hiện tượng luôn có hai mặt. Chơi thơ X-H có rất nhiều lợi ích, nhưng trong xướng họa cũng tiềm ẩn những nguy cơ làm tha hóa tự thân và các mối quan hệ nhân quần xã hội.

Với thơ Đường luật ngày nay, có thể ví như cái bình cổ chứa rượu mới. Cái bình cổ, giá trị được khẳng định qua thời gian tồn tại và phổ biến. “Rượu mới” dù được pha chế theo hệ thẩm mỹ nào, hương vị cũng phải thể hiện tính đặc trưng, làm nên cốt cách của người làm thơ.

Trong một cuộc chơi có nhiều người tham gia, sự hoàn hảo luôn là niềm mơ ước. (Trích từ một bài tựa)

Lý Đức Quỳnh 

  (11/11/2023)